Open brief: Zorg voor een duurzame EU-zadenwetgeving met respect voor boerenrechten!

Geachte minister Brouns,

Op 9-10 december 2024 bespreekt u de voorgestelde nieuwe EU-verordening inzake de productie en het in de handel brengen van plantaardig teeltmateriaal (Plant reproductive material – PRM) tijdens de Raad Landbouw en Visserij in Brussel.

Wij, de 139 ondergetekende organisaties, vertegenwoordigen actoren die betrokken zijn bij het behoud, de ontwikkeling, de productie en het gebruik van de diversiteit van onze cultuurgewassen, vooral granen, groenten en fruit. Ons werk zorgt ervoor dat boeren en tuinders toegang behouden tot teeltmateriaal van soorten en variëteiten buiten het aanbod van de globale zaadindustrie, inclusief traditionele variëteiten, variëteiten die aangepast zijn voor het telen zonder pesticiden n en chemische meststoffen en in moeilijk te cultiveren gebieden, en variëteiten en heterogeen materiaal die op de boerderij kunnen evolueren en zich voortdurend aanpassen aan de lokale omstandigheden dankzij de brede genetische diversiteit binnen de soorten. 

Een diversiteit aan gewassoorten en -variëteiten, evenals gediversifieerde, gedecentraliseerde en op de gemeenschap gebaseerde benaderingen voor het behoud en de productie van PRM zijn onmisbaar voor duurzame, crisisbestendige voedselsystemen. Het belang van ons werk wordt erkend door het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw (ITPGRFA) en de Verklaring van de Verenigde Naties over de rechten van boeren en andere mensen die in plattelandsgebieden werken (UNDROP).

De agro-industrie dringt erop aan de regels voor diversiteit verder te verstrengen, waardoor het zaaigoed en ons voedselsysteem nog uniformer en kwetsbaarder worden. Wat we nodig hebben, is precies het tegenovergestelde

De huidige regels voor de productie en het in de handel brengen van PRM bevorderen zaden en ander plantaardig teeltmateriaal ontwikkeld voor de industriële landbouw, en de verkoop van bijhorende inputs zoals schadelijke pesticiden en synthetische meststoffen. De agro-industrie dringt erop aan de regels voor diversiteit verder te verstrengen, waardoor het zaaigoed en ons voedselsysteem nog uniformer en kwetsbaarder worden.

Wat we nodig hebben, is precies het tegenovergestelde. We hebben wetgeving nodig die ons recht op gezond, divers en smaakvol voedsel waarborgt door in te zetten op biodiversiteit in de akkers en tuinen, lokale variëteiten te ondersteunen en de rechten van boeren te respecteren.

Het is zorgwekkend dat de nieuwe EU PRM-verordening, voorgesteld door de Europese Commissie in juli 2023, het behoud en de verspreiding van de diversiteit van onze cultuurgewassen bedreigt. Het recht van boeren om hun eigen zaden te oogsten, te gebruiken, uit te wisselen en te verkopen, zoals vastgelegd in internationale wetgeving, wordt genegeerd. Dat is onaanvaardbaar.

Samen met meer dan 130.000 burgers die de petitie Raise our Forks - for Diversity! hebben ondertekend, roepen wij u op om het voorstel grondig te herzien. Wij rekenen op u om er mee over te waken dat de verordening de verspreiding van diverse zaden mogelijk maakt, de biodiversiteit versterkt, de rechten van boeren respecteert en de basis legt voor een duurzaam, veerkrachtig en divers voedselsysteem!

Daarom vragen we rekening te houden met de volgende eisen:

          1. Het behoud en duurzaam gebruik van lokaal aangepaste gewasdiversiteit krijgt de hoogste prioriteit.

Volgens de VN hebben we al 75% van de gewasdiversiteit in de landbouw verloren.^[1] Wat overblijft is onze levenslijn. We moeten de resterende diversiteit beschermen en gebruiken om onze voedselproductie resistenter te maken tegen extremere weersomstandigheden en nieuwe plagen en ziekten.

2. Het mensenrecht van boeren en tuinders om hun eigen zaden en andere PRM te oogsten, te gebruiken, uit te wisselen en te verkopen moet volledig worden geïmplementeerd.

Dit recht is vastgelegd in artikel 19 van de Verklaring van de Verenigde Naties over de rechten van boeren en andere mensen die in plattelandsgebieden werken en in artikel 9 van het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voedsel en landbouw, en is bindend voor de Europese Unie en haar lidstaten.

3. De vermarkting van diverse en lokaal aangepaste variëteiten door regionale zaadproducenten moet worden gefaciliteerd.

Regels die ontworpen zijn om de industriële zaadproductie te reguleren mogen niet gebruikt of misbruikt worden om de verkoop van diverse lokale variëteiten en soorten door ambachtelijke producenten te beperken. In het licht van de klimaat- en biodiversiteitscrisis moeten we de productie van zaden diversifiëren, niet onze afhankelijkheid van industriële zaden verder vergroten. We moeten ons verzetten tegen de pogingen van de agrochemische lobby om alle alternatieven te vernietigen door overregulering!

4. Nieuw goedgekeurde variëteiten mogen niet afhankelijk zijn van pesticiden of synthetische meststoffen.

Om landbouwmethoden mogelijk te maken die ons milieu en klimaat beschermen, hebben we zaden nodig die goed gedijen onder biologische en/of low-input teeltomstandigheden.

We roepen u op om niet toe te geven aan de druk van de industrie, maar om de diversiteit van onze cultuurgewassen te beschermen en te bevorderen, evenals het recht van boeren om hun eigen PRM te oogsten, te gebruiken, uit te wisselen en te verkopen. We verzoeken vriendelijk om een bijeenkomst met u om het belang van de diversiteit van cultuurgewassen en onze zorgen over het voorstel te bespreken.

Hoogachtend,

De ondertekenende organisaties

P.S. Binnenkort ontvangt u van ons het boek Eating to Extinction - The World's Rarest Foods and Why We Need to Save Them van BBC-journalist Dan Saladino. Daarin ontdekt u verhalen over bedreigde lokale graan-, groente- en fruitvariëteiten uit Europa en daarbuiten. Het boek laat zien waarom deze genetische diversiteit, die door de voorgestelde verordening verder zou worden bedreigd, niet alleen van cruciaal belang is voor het behoud van traditionele voedselculturen en lokale landbouwsystemen, maar ook voor de "genetische gereedschapskist" die de mensheid nodig heeft om zich aan te passen aan een breder scala van milieu- en klimatologische omstandigheden. Veel leesplezier!

_{^[3] Bron: Food and Agriculture Organization of the United Nations, What is Agrobiodiversity?, https://www.fao.org/4/y5609e/y5609e02.htm}