Hoezo, impact op onze portemonnee?

Klimaatverandering veroorzaakt vaker extreme weersomstandigheden zoals droogte, hittegolven, zware regenval en stormen. Deze omstandigheden verstoren het groeiproces van gewassen, maken planten vatbaarder voor ziekten en plagen, en verminderen de bodemkwaliteit. Als gevolg hiervan kunnen oogsten mislukken of sterk in opbrengst dalen.

In vergelijking met een jaar geleden zijn verse zeevruchten vandaag 32% duurder, en olijfolie 26,4%. Aardappelen zijn vandaag 17,5% duurder dan een jaar geleden 

bron: Belga

Misoogsten en onvoorspelbare voedselproductie zijn géén ver-van-ons-bed-show. In het verleden zagen we de prijzen al stijgen door misoogsten, zoals in 2022 toen de olijvenoogst in Zuid-Europa misliep. Door extreme droogte en hoge temperaturen daalde de productie met bijna 50%. Naast hogere prijzen in de winkel, leidde dat ook tot verlies van inkomsten voor vele boeren. Vandaag zien we hetzelfde gebeuren bij Arabicakoffie. De prijs is sterk gestegen door tegenvallende oogsten in Brazilië, de grootste producent van de Arabicaboon. De lage productie komt door extreme weersomstandigheden, zoals droogte en vorst. Wanneer de productie beperkt is en vraag hoog blijft, stijgen de prijzen.

Uiteraard kunnen ook andere factoren zorgen voor prijsstijgingen, zoals stijgende energiekosten, conflicten en marktspeculatie.

Naast extreme weersomstandigheden kunnen door de klimaatverandering nieuwe plagen en ziekten opkomen waar monoculturen extra gevoelig voor zijn, want omdat er maar één type gewas groeit, kunnen ziekten en plagen zich sneller verspreiden. Het is dan ook cruciaal om op biodiversiteit in te zetten.

Impact van politiek

Ook de nieuwe Europese wet voor de vermarkting van zaaigoed, en beleid in regio’s die het Europese voorbeeld volgen, hebben een invloed op onze voedselprijzen. Als boeren via ondersteunende wetgeving de controle over hun zaden zouden terugkrijgen, kunnen de kosten voor gepatenteerde zaden en de afhankelijkheid van grote bedrijven dalen. Zo dalen de productiekosten, wat gunstig is voor de voedselprijzen.

Bovendien, als het beleid steeds meer patentering (eigendomsrechten) van zaden toestaat, kan dat leiden tot hogere kosten voor boeren. De ontwikkeling van nieuwe zaden kost vaak veel geld. Bedrijven rekenen deze kosten door in de prijs van de gepatenteerde zaden om hun investering terug te verdienen. Deze hogere kosten kunnen worden doorgerekend aan de consument.

Het is simpel: meer zadensoevereiniteit kan de voedselprijzen verlagen, striktere controle door bedrijven kan die prijzen juist opdrijven. Daarom is het zo belangrijk om de zadensoevereiniteit van boeren te beschermen. 

Bronnen:

Lto/Belga. (2024, May 30). Inflatie blijft stabiel, voeding opnieuw duurder. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240530_93582645

Mercer, K. L., & Perales, H. R. (2010). Evolutionary response of landraces to climate change in centers of crop diversity. Evolutionary Applications, 3(5-6), 480-493. https://doi.org/10.1111/j.1752-4571.2010.00143.x